Dnia 31 grudnia 2012 r. weszła w życie ustawa z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw. Wprowadzone zmiany ułatwią obywatelom procedury związane z meldunkiem.
Do najważniejszych z nich zaliczyć należy: zniesienie obowiązku zameldowania obywateli polskich oraz obywateli Unii Europejskiej, obywateli państw EFTA – stron EOG i Konfederacji Szwajcarskiej na pobyt czasowy trwający do 3 miesięcy; zniesienie obowiązku meldunkowego wczasowiczów i turystów; zniesienie obowiązku właścicieli, dozorców, administratorów nieruchomości oraz zakładów pracy w zakresie kontroli spełniania obowiązku meldunkowego przez mieszkańców lub pracowników; wprowadzenie możliwości wykonania formalności meldunkowych przez pełnomocnika; wprowadzenie możliwości automatycznego wymeldowania przy zameldowaniu w nowym miejscu; wydłużenie z 4 do 30 dni terminu na realizację obowiązku meldunkowego; zniesienie karalności za niedopełnienie obowiązku meldunkowego przez obywateli polskich, obywateli Unii Europejskiej oraz obywateli EFTA – stron EOG i Konfederacji Szwajcarskiej; odstąpienie od konieczności zgłaszania przy meldowaniu się informacji o wykształceniu, obowiązku wojskowym oraz przedkładania wojskowego dokumentu osobistego; wydłużenie z 3 do 6 miesięcy długości okresu wyjazdu zagranicznego, który będzie objęty obowiązkiem zgłoszenia w organie ewidencji ludności.
Obecnie każda osoba, która potrzebuje potwierdzenia danych o osobach zameldowanych wraz z nią pod tym samym adresem, uzyska taki dokument po wniesieniu jednorazowej opłaty w wysokości 31 zł. bez względu na to, ile osób jest zameldowanych pod tym samym adresem.
Opłata w wysokości 31 zł jest pobierana za konkretny adres, a nie za osoby, które są pod nim zameldowane.
Tak jak do tej pory, osoby, które starają się o udostępnienie danych z ewidencji ludności oraz ewidencji wydanych i unieważnionych dowodów osobistych muszą złożyć wniosek. Do wniosku należy także dołączyć potwierdzenie uiszczenia opłaty. Wniosek można złożyć w formie pisemnej lub elektronicznej, a odpowiedź otrzymamy w taki sam sposób (pisemnie lub elektronicznie) .
Dane ze zbiorów meldunkowych oraz ewidencji wydanych i unieważnionych dowodów osobistych udostępnia organ gminy, natomiast dane z tych zbiorów, w odniesieniu do województwa, udostępnia wojewoda. Dane ze zbioru PESEL oraz z ogólnokrajowej ewidencji wydanych i unieważnionych dowodów osobistych, udostępnia minister spraw wewnętrznych.
Ponadto ustawa przesuwa terminy wejścia w życie ustawy z dnia 6 sierpnia 2010 r. o dowodach osobistych – z dnia 1 lipca 2013 r. na 1 stycznia 2015 r. oraz ustawy z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności – z dnia 1 stycznia 2013 r. na 1 stycznia 2015 r.